DEKANAT LUTOWISKI

W 1828 r. obejmował 21 parafii. Przed 1879 r. odłączono od niego parafię w Beresce i Polańczyku i przyłączono je do dekanatu baligrodzkiego. W 1918 r. obejmował 19 parafii. Przed 1930 r. z jego obszaru zostały wydzielone parafie w Dźwiniaczu Górnym, Szandrowcu i Tarnawie Wyżniej. Weszły one w skład nowo utworzonego dekanatu turczańskiego. Do tego czasu dekanat nazywany był zatwarnickim, mimo że w Zatwarnicy nie było siedziby parafii. W trakcie tworzenia nowego podziału na dekanaty zmieniono jego nazwę na lutowiski, a w Zatwarnicy reaktywowano parafię zlikwidowaną zapewne na pocz. XIX w. Po tych zmianach w granicach dekanatu znalazło się 17 parafii. Dekanat w opisywanym kształcie przetrwał aż do wysiedleń.

Berehy Górne
Cerkiew parafialna, pw. św. Michała Archanioła. Pierwsza wzmianka o tutejszej cerkwi pochodzi z 1589 r. Kolejna cerkiew zbudowana została w 1820 r.
Była to murowana budowla, na planie prostokąta o wymiarach 20,7 x 10,9 m, z zakrystią przy pn. ścianie prezbiterium. Ostatnia, drewniana, wzniesiona w 1897 r. na miejscu starszej. Powstała dzięki staraniom ks. Jana Prociewiata, parafian i Antoniego Pogłodowskiego. Spalona po 1945 r. Zachowała się czytelna podmurówka.
Wynika z niej, że była to trójdzielna cerkiew na planie podłużnym z szerszą nawą. Jej poszczególne części zbudowano na planie kwadratu. Przypuszczalnie była to cerkiew typu bojkowskiego. Wymiary poszczególnych części cerkwi (zdjęte z podmurówki) wynoszą: babiniec i prezbiterium - 5,2 x 5,2 m, nawa - 6 x 6 m.
Dobrze zachowały się kamienne płyty, którymi wyłożono obszar wokół ścian cerkwi objęty zasięgiem daszku okapowego.
Na miejscu cerkwi w 1988 r. ustawiono drewniany krzyż. Zachowały się dwa uszkodzone krzyże ze zwieńczeń cerkwi, które znajdują się w zbiorach prywatnych.
Cmentarz cerkiewny, założony na planie nieregularnego trapezu, otoczony niskim kamiennym murkiem, mocno już zniszczonym.
Cmentarz grzebalny, położony na północ od cmentarza cerkiewnego i z nim połączony. Otoczony niskim kamiennym murkiem, składa się z trzech części oddzielonych od siebie płytkimi rowami, o łącznej powierzchni ok. 0,25 ha. Jeszcze na początku lat sześćdziesiątych stało tu około stu nagrobków. W czasie budowy drogi tzw. "obwodnicy bieszczadzkiej" nagrobki przerabiano na tłuczeń. Obecnie jest ich tylko jedenaście. Odnowiono je siłami społecznymi w 1989 r. Najciekawsze nagrobki stoją na mogiłach Iwana Buchwaka (zm. 1897) i Hrycia Buchwaka (zm. 1926). Cmentarz porastają drzewa różnych gatunków w wieku kilkudziesięciu lat. W południowo-wschodniej części cmentarza pomnikowa lipa i świerk.

Boberka
Cerkiew parafialna pw. św. Michała Archanioła. Poprzednia, drewniana, zbudowana w 1725 r. w typie cerkwi bojkowskich. Miała dwukrotnie łamane zwieńczenia brogowe. Ostatnia, również drewniana, wzniesiona w 1914 r. Jest to okazała trójkopułowa świątynia z transeptem. Po 1946 r. użytkowana jako cerkiew prawosławna. Ok. 1991 r. powróciła do swej pierwotnej funkcji. Wokół cerkwi starodrzew.
Dzwonnica murowana, nakryta zwieńczonym cebulką czterospadowym daszkiem na ośmiobocznym bębnie.
Cmentarz cerkiewny połączony z grzebalnym, użytkowany współcześnie, z kilkunastoma starymi nagrobkami. Porośnięty starymi drzewami.

Boberka Wyżną
Cerkiew filialna pw. Wniebowstąpienia Pańskiego. Poprzednia, drewniana, zbudowana w 1637 r.(?). Była świątynią typu bojkowskiego. Nawę i babiniec kryły łamane zwieńczenia brogowe, natomiast nad prezbiterium wznosił się dach kalenicowy.
Rozebrano ją w 1913 r., ale dzięki interwencji władz konserwatorskich ze Lwowa zdołano zabezpieczyć materiał z myślą o jej rekonstrukcji. Niestety w trakcie działań wojennych 1914-1915 materiał ten zużyli żołnierze na opał.
Ostatnia cerkiew powstała w 1913 r. Jest to jednokopułowa świątynia z transeptem. Po 1946 r. nie użytkowana. Od niedawna pełni rolę filialnej cerkwi prawosławnej (parafia w Szandrowcu). Została odnowiona w 1993 r.
Wokół cerkwi kilka starych lip.
Dzwonnica drewniana, zrębowo-szkieletowa, nakryta dachem namiotowym, zbudowana zapewne w XIX w. Ostatnio przesunięta ok. 20 m na południe w związku z budową nowej dzwonnicy.
Dzwonnica murowana, w budowie, w miejscu gdzie stała drewniana dzwonnica. Cmentarz cerkiewny połączony z grzebalnym, użytkowany współcześnie, zachowało się kilka starych nagrobków.

Caryńskie
Cerkiew parafialna, pw. św. Wielkiego Męczennika Dymitra, drewniana, zbudowana w 1775 lub 1778 r., odnowiona i powtórnie poświęcona w 1897 r. Papież Leon XIII (1878-1903) nadał parani nowy odpust w dzień św. Jana Chrzciciela. Cerkiew spalona po 1945 r. Zachowane pozostałości podmurówki.
Dzwonnica drewniana, o konstrukcji zrębowej i szkieletowej. Zbudowana zapewne w XVIII w. Nie istnieje.
Kaplica odpustowa pw. św. Jana Chrzciciela. Powstała w 1929 r lub została przebudowana ze starszej, wzmiankowanej w 1910 r. W jej miejscu stała już w 1852 r. drewniana kaplica. Nie wspominają o niej jednak schematyzmy z 2 pół. XIX w. Zapewne była prywatną kaplicą właścicieli ziemskich. Kaplica obecnie w ruinie. Zachowała się część murów. Ulokowana w centrum cmentarza, w bezpośrednim sąsiedztwie nieistniejącej cerkwi, na południe od niej.
W krypcie pod kaplicą szczątki kilku zmarłych, zapewne z rodziny właścicieli tutejszego majątku. W 1991 r. oczyszczono ruiny z rosnącej na nich roślinności. Cmentarz cerkiewny połączony z cmentarzem grzebalnym, otoczonym niskim kamiennym murkiem zachowanym od strony wschodniej.
Istnieje tu około stu mogił ziemnych i trzy nagrobki. Cały cmentarz porośnięty drzewami w wieku kilkudziesięciu lat.

Chmiel
Cerkiew parafialna pw. św. Mikołaja. Pierwotna wzmiankowana w 1589 r. Kolejna, drewniana, zbudowana w 1795 r., spłonęła w 1904 r. Ostatnia wzniesiona przez mieszkańców wsi w latach 1904-1906.
Konsekrowana w 1907 r. Po 1951 r. opuszczona. Wyposażenie było sukcesywnie rozkradane i niszczone.
W latach sześćdziesiątych mieścił się w niej magazyn straży pożarnej. Od 1969 r. użytkowana jako filialny kościół rzymskokatolicki. Remontowana w latach 1970-1977. Dawne wyposażenie cerkwi nie zachowało się.
Dzwonnica drewniana, o konstrukcji zrębowej i szkieletowej, kryta dachem namiotowym. Zbudowana w XVIII w. (1795 r.?). Rozebrano ją w latach siedemdziesiątych.
Cmentarz cerkiewny otoczony współczesnym ogrodzeniem z siatki drucianej. Znajduje się tu nagrobna płyta z inskrypcją w języku starocerkiewnym pochodząca z 1641 r. W miejscu gdzie leży płyta stała poprzednia cerkiew. Według miejscowej tradycji płyta upamiętnia pochówek biskupa Hieronima Ustrzyckiego herbu Przestrzał.
Jego portret wisiał ponoć jeszcze na początku XX w, w tutejszej cerkwi. Fakty historyczne nie potwierdzają jednak tej tradycji. Biskup Ustrzycki zmarł dopiero w 1746 r., zaś herb zdobiący płytę nagrobną jest odmianą herbu Sas. Ponadto na cmentarzu znajduje się pięć nagrobków z przełomu XIX i XX w. Wśród nich klasycystyczny nagrobek ks. Feliksa Dołżyckiego (zm. 1903).
Ciekawy nagrobek stoi na mogile właściciela ziemskiego Emila Ricci (1844-1875). Wszystkie nagrobki odnowiono siłami społecznymi w 1987 r.

Chrewt
Cerkiew parafialna, pw. św. Paraskewii, drewniana, zbudowana w 1670 r., odnowiona w 1899 r. Użytkowana do 1951 r. Rozebrana ok. 1956 r. Obecnie miejsce po cerkwi pokryte jest wodami Zalewu Solińskiego.
Była to najstarsza z istniejących w XX w. cerkiew typu bojkowskiego. W zbiorach Muzeum Narodowego w Przemyślu znajdują się dwie szesnastowieczne ikony pochodzące z Chrewtu, przedstawiające fragmenty Deesis.
Natomiast Muzeum Historyczne w Sanoku posiada ikonę św. Michała Archanioła (XVI w.) z tutejszej cerkwi.
Do roku 1918 schematyzmy wymieniają przy cerkwi w Chrewcie kaplicę, w której odprawiano nabożeństwa. Prawdopodobnie chodzi tu o kaplicę istniejącą w cerkwi, na piętrze nad babińcem.

Paniszczów
Cerkiew filialna pw. św. Paraskewii. Pierwotna, drewniana, zbudowana w 1720 r. Kolejna, drewniana, wzniesiona w 1925 r. Po 1951 r. opuszczona. W latach siedemdziesiątych użytkowana jako owczarnia. Zburzona w 1978 r. Materiał pochodzący z rozbiórki sprzedano mieszkańcom okolicznych wsi. Zachowała się wysoka, betonowa podmurówka i schody prowadzące do cerkwi.
Jeden z trzech krzyży wieńczących kopuły cerkwi znajduje się w Chmielu, przy domu p. Zofii Komedowej.
W Muzeum Historycznym w Sanoku są dwie ikony z Paniszczowa przedstawiające: Matkę Boską Hodegetrię (XVI w.) i Mandylion (XVI w.)
Cmentarz cerkiewny całkowicie zdewastowany. Pozbawiony nagrobków i ogrodzenia. W 1978 r. istniały tu jeszcze trzy, bardzo zniszczone nagrobki.

Czarna
Cerkiew parafialna pw. św. Wielkiego Męczennika Dymitra.
Poprzednia wzmiankowana w 1795 r. Obecna, drewniana, zbudowana w 1834 r. Obrazy do ikonostasu namalowano w 1882 r.
Po 1951 r. użytkowana jako parafialny kościół rzymskokatolicki. Remontowana w 1967 r. We wnętrzu zachowany ikonostas przesunięty na tylną ścianę prezbiterium.
W Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku znajdują się carskie wrota (XVII w.), natomiast Dział Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie posiada feretron (XIX w.) i figurę Matki Bożej (XIX w.) pochodzące z tutejszej świątyni.
Cerkiew zdobi unikatowy, sześciokolumnowy portyk poprzedzający wejście od zachodu. W 1993 r. wykonano z płyt piaskowcowych nowe schody do cerkwi i cokoły kolumn portyku. Cerkiew otoczona wieńcem starych jesionów i lip.
Dzwonnica drewniana, szkieletowa, na planie wąskiego prostokąta, zbudowana po 1951 r.(?). Dzwon z 1886 r.
Cmentarz cerkiewny dobrze zachowany, z kilkunastoma starymi nagrobkami. Wśród nich nagrobki: dziekana i proboszcza Markelija Myhułowycza (1836-1904), proboszcza Ujariona Tuny (1845-1919), wdowy po proboszczu w Cewkowie, Natalii Wańkowycz (1825-1906), nauczycielki Janiny z Rysiewiczów Borsukowej (1880-1943).
Na cmentarzu stoi także współczesny pomnik poświęcony pamięci ofiar hitleryzmu i stalinizmu z Sokalszczyzny.
Cmentarz grzebalny usytuowany na wschód od cerkiewnego i z nim się stykający. Użytkowany współcześnie, porośnięty starodrzewem.

Czarna Dolna
Cerkiew filialna pw. św. Wielkiego Męczennika Dymitra. Poprzednia, drewniana istniała już w 1782 r. Ostatnia, również drewniana, zbudowana w 1880 lub 1888 r. Była to trójkopułowa świątynia wzniesiona na planie podłużnym.
Po 195l r. użytkowana jako magazyn PGR.
W tym czasie większość sprzętów zniszczono lub ukradziono. Tylko nieliczne trafiły do miejscowej kaplicy rzymskokatolickiej. Dziś możemy obejrzeć w niej jedynie boczny ołtarz pochodzący z cerkwi.
W 1976 r. cerkiew zawaliła się i została rozebrana. Pozostały po niej trzy kute, żelazne krzyże. Wokół miejsca po cerkwi wieniec starych lip.
Dzwonnica murowana, parawanowa, usytuowana na płd.-wsch. od cerkwi. Mieściła trzy dzwony. Rozebrano ją pomiędzy 1953 a 1974 r.
Cmentarz cerkiewny zdewastowany. Zachowane jedynie dwa krzyże z rury metalowej. Cmentarz grzebalny, ulokowany na północ od cerkiewnego, porośnięty starodrzewem. Zachowało się pięć krzyży nagrobnych.

Żołobek
Cerkiew filialna pw. Narodzenia NMP. Poprzednia, drewniana, usytuowana była ok. 300 m na wschód od obecnej, na eksponowanym cyplu w widłach potoków. Istniała już w 1782 r. W 1914 r. postawiono w tym miejscu żeliwny krzyż na betonowym cokole, stojący do dziś. Obecna cerkiew, również drewniana, zbudowana w 1830 r.
Po 1951 r. opuszczona i zdewastowana. Do 1976 r. używana jako magazyn szyszek. Od 1977 r. pełni funkcję filialnego kościoła rzymskokatolickiego.
W trakcie adaptacji usunięto z cerkwi ramę ikonostasu i zdewastowany ołtarz.
W Dziale Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie znajdują się 4 chorągwie procesyjne (XIX w.), lichtarze i ikona MB w typie Umilenie (XIX w.) pochodzące z tutejszej cerkwi.
Dzwonnica drewniana, parawanowa, usytuowana na pn.-zach. od cerkwi. Składała się z trzech słupów nakrytych gontowym daszkiem. Obecnie nie istnieje.
Cmentarz cerkiewny otoczony płotem z drewnianych sztachet. Nie był użytkowany do celów grzebalnych.

Dwernik
Cerkiew parafialna pw. św. Michała Archanioła. Pierwotna wzmiankowana w 1533 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana w 1785 a odnowiona w 1898 r. Była to trójdzielna świątynia z nawą przykrytą trzykrotnie łamanym dachem brogowym. Babiniec i prezbiterium kryły dachy kalenicowe zakończone niewielkimi cebulkami.
Spalona około 1946 r. Zachowały się resztki podmurówki i fragmenty krzyży z dachu. Cmentarz cerkiewny, założony na planie nieregularnym, utoczony niskim kamiennym murkiem, mocno już zniszczonym. Zachowało się osiem nagrobków odnowionych siłami społecznymi w 1989 r. Cmentarz porasta mieszany starodrzew.
Cmentarz grzebalny, usytuowany na wschód od cerkiewnego, po drugiej stronie drogi. Zniszczony całkowicie - w jego miejscu stoją nowe domy.

Ruskie
Cerkiew filialna, pw. św. Michała Archanioła, drewniana, zbudowana w 1848 r. Była to dwudzielna świątynia kryta kalenicowymi dachami. Zniszczona po 1945 r. Pozostała uszkodzona cebulka dźwigająca krzyż nad nawą i fragment podmurówki.
Cmentarz cerkiewny całkowicie pozbawiony nagrobków.

Dydiowa
Cerkiew parafialna pw. Zaśnięcia Matki Boskiej. Poprzednia, drewniana, wzniesiona w 1740 r. staraniem gromady i właściciela wsi. Była to prawdopodobnie cerkiew typu bojkowskiego o trzech piramidalnych zwieńczeniach. Spłonęła 30 III 1859 r. Ostatnią zbudowano w 1860 r. z inicjatywy i z pomocą mieszkańców wsi. Szczególnie zasłużył się przy budowie gospodarz Mychaił Fedasz, ówczesny prowizor cerkiewny.
Były cesarz Austrii Ferdynand I dał na budowę cerkwi 300 zł. Po 1945 r. świątynia znalazła się w strefie przygranicznej, przeznaczonej do wysiedlenia. Opuszczona cerkiew została zburzona za pomocą ciągnika przez sowiecką straż graniczną w 1957 lub 1958 r.
Pozostała zrujnowana podmurówka, mała drewniana cebulka i fragment kutego krzyża z dachu. Szczęśliwie ok. 1945 r. udało się dawnym mieszkańcom wsi przenieść wyposażenie (ikony, naczynia liturgiczne, Ewangelię) do cerkwi w Dniestrzyku Dębowym.
Tamtejszy proboszcz ks. Stefan Drymała starannie opiekował się tym mieniem aż do swojej śmierci w 1991 r. W końcu lat osiemdziesiątych zaczęli zgłaszać się po nie dawni mieszkańcy Dydiowej przesiedleni w okolice Sokala i do 1993 r. niemal wszystko zabrali.
Dzwonnica murowana, parawanowa (?), usytuowana na zachód od cerkwi. Mieściła trzy dzwony, które zostały zakopane przez mieszkańców w 1945 r. Nie udało się ich odnaleźć w 1993 r.
Plebania, stała naprzeciw cerkwi po drugiej stronie drogi. W latach 1939-1941 użytkowana jako strażnica graniczna. Nie istnieje.
Cmentarz cerkiewny, zdewastowany, użytkowany jako łąka. Zachował się cokół nagrobka Olgi z Bereżyńskich Kuzew (zm. 1884), żony miejscowego proboszcza. Prawdopodobnie na tym cmentarzu jest pochowany Wiktor Błażowski, właściciel tutejszego majątku, ale jego nagrobek nie zachował się.
Cmentarz grzebalny, zdewastowany, użytkowany jako łąka, położony ok. 250 m na płn. od cerkiewnego. Zachowały się cztery uszkodzone nagrobki.

Łokieć
Cerkiew filialna pw. św. Michała Archanioła. Kolejna(?), drewniana, zbudowana w 1737 r. 27 lipca 1751 r. Michał Wisłocki, chorąży bielgowski, dziedzic na Malawie, Zastawiu i Łokciu, ufundował w Łokciu parafię.
Pierwszym proboszczem został Bazyli Milczakowski, syn księdza z Dźwiniacza. Po jego śmierci parafia przestała istnieć, a cerkiew przyłączono 20 maja 1788 r. do parani w Dydiowej. Ostatnią cerkiew, również drewnianą zbudowano w 1927 r.
Ruchome wyposażenie cerkwi zostało przeniesione przez mieszkańców wsi do cerkwi w Dniestrzyku Dębowym.
Tam zaopiekował się nim i przechował do lat dziewięćdziesiątych ks. Stefan Drymała (zm. 1991 r.).
Cerkiew w Łokciu zniszczono zapewne w 1946 r. w trakcie oczyszczania z zabudowy pasa granicznego. Zachował się wieniec drzew otaczających świątynię.
Dzwonnica nieznanej konstrukcji. Dzwony zakopano w 1945 r. Próba odnalezienia ich w 1992 r. nie powiodła się.

Krywe
Cerkiew filialna pw. św. Paraskewii. Pierwotna wzmiankowana w 1589 r. Kolejna wzniesiona w 1756 r. pw. św. Mikołaja. Obecna, murowana, zbudowana w 1842 r. gdy proboszczem był ks. Józef Ferentsek. Odnowiona w 1916 r. Zapewne wtedy zmieniono kształt okien i dodano neoromańską dekorację zachodniego szczytu.
Opuszczona po 1945 r. Zaraz potem ograbiona (m.in. zdjęto blachy z dachu) i podpalona dla zatarcia Siadów. Obecnie w ruinie (brak dachu). Zachowane mury. We wnętrzu resztki posadzki z ośmiobocznych płyt terakotowych.
Wokół cerkwi sześć starych drzew (jesiony i lipy) W zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku znajdują się dwie ikony z Krywego: Zaśnięcie Marii (XV1I/XV111 w.) i św. Jerzy (XVIII w.).
Niestety nie wiadomo, z którego Krywego - czy opisywanego tutaj, czy z tego koło Cisnej.
Dzwonnica murowana, parawanowa, dwukondygnacyjna. Ślepa arkada otwarta ku wschodowi w dolnej części. W górnej - dwie arkady. Dzwonów brak. Zbudowana w 2 pół. XIX w. Obecnie, pozbawiona dachu, popada w ruinę.
Cmentarz cerkiewny połączony z grzebalnym leżącym na północ od cerkwi. Zdewastowany, z kilkoma nagrobkami odnowionymi siłami społecznymi w 1993 r. Wśród nich nagrobek właścicielki tutejszego majątku Julii Pisarczuk (1808-1893)

Hulskie
Cerkiew filialna, pw. św. Paraskewii, murowana, zbudowana w 1820 r. Obecnie w ruinie. Zachowana jedynie część murów. Absyda prezbiterium i zachodnia część nawy zawalone. W 1993 r. oczyszczono ruiny z roślinności. Cerkiew posiadała niegdyś drewnianą wieżę dostawioną od strony wejścia.
Dzwonnica murowana, parawanowa, dwukondygnacyjna. W dolnej części ślepa arkada otwarta ku wschodowi. W górnej części dwie arkady. Dzwonów brak. Zbudowana po 1852 r. Obecnie w ruinie, pozbawiona dachu, popada w ruinę.
Cmentarz cerkiewny połączony z grzebalnym, leżący na południe od cerkwi, z zachowanymi pięcioma nagrobkami odnowionymi siłami społecznymi w 1993 r.

Tworylne
Cerkiew filialna pw. św. Mikołaja. Pierwotna wzmiankowana w 1526 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana w 1876 r. Zniszczona po 1945 r. Zachowała się kamienna podmurówka. Na jej podstawie można określić, że była to cerkiew trójdzielna, na planie podłużnym, z trzema częściami założonymi na planie kwadratu. Ich wymiary: prezbiterium - 4x4 m, nawa - 6,5x6,5 m, babiniec - 4,5x4,5 m. Wokół miejsca po cerkwi stare drzewa (lipy i jesiony). Dzwonnica murowana, parawanowa, dwukondygnacyjna. W dolnej części ślepa arkada otwarta ku wschodowi. W górnej części dwie arkady. Dzwonów brak. Zbudowana zapewne w 2 pół. XIX w. Obecnie w ruinie - pozbawiona dachu.
Kaplica rzymskokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego, wzniesiona z fundacji Wincentego Łęckiego, ówczesnego właściciela wsi. Poświęcona w 1893 r. Była to budowla na planie ośmioboku. Kaplica nie istnieje, ale zachowała się zbudowana pod nią krypta grobowa o sklepieniu wspartym na dwóch słupach. Kaplica nie była użytkowana przez grekokatolików, ale znajdowała się na terenie cmentarza cerkiewnego, 20 m na północ od cerkwi. Kryptę otacza sześć starych drzew (lipy i wiązy).
Cmentarz cerkiewny pozbawiony nagrobków. Zachowała się jedynie opisana wyżej krypta.

Lutowiska
Cerkiew parafialna pw. św. Michała Archanioła.
Przedostatnia, zbudowana z drewna w 1799 r. z fundacji Józefa hr. Górskiego stała 250 m na północny-wschód od miejsca gdzie wzniesiono ostatnią cerkiew, po drugiej stronie dzisiejszej szosy.
Cerkiew ta spłonęła latem 1896 r. w niedzielne popołudnie.
Pożar, mimo akcji ratunkowej, strawił świątynię aż do fundamentów.
Ostatnią cerkiew, również drewnianą, wzniesiono na nowym miejscu w 1898 r., w bezpośrednim sąsiedztwie cmentarza. Budowano ją pod kierownictwem majstra Hucuła.
Była to okazała, trójkopułowa świątynia z transeptem. Prezbiterium i skrzydła transeptu zamknięte były trójbocznie.
Całość otaczał wydatny dach okapowy wsparty na ozdobnych rysiach. Bryła cerkwi, nawiązująca do tradycyjnej architektury ukraińskiej, została zaprojektowana przez zespół architektów ze Lwowa.
Blacha kryjąca główną kopułę została pokryta napisami w języku starocerkiewnosłowiańskim przez urzędnika izby skarbowej Aleksandra Grossy.
Świątynię konsekrował w 1903 r. biskup Konstanty Czechowicz. Użytkowano ją do 1951 r. Później, opuszczona, niszczała pozbawiona opieki.
W latach 1962-1963 pełniła funkcję łacińskiego kościoła parafialnego.
Ponownie opuszczona ulegała dalszej dewastacji.
W 1969 r. we wnętrzu stały jeszcze ołtarz z obrazem św. Michała Archanioła, ikonostas z dziewięcioma obrazami (pierwotnie było ich 31) oraz ławki.
W tym czasie władze zdecydowały o utworzeniu w cerkwi muzeum regionalnego. W związku z tym Oddział PTTK z Ustrzyk Dolnych podjął się w 1970 r. remontu budowli. Remont rychło przerwano wskutek wyczerpania funduszy.
Zdołano jedynie ustawić rusztowania w płd.-wsch. części obiektu (wewnątrz i z zewnątrz) oraz zgromadzić materiały, które niebawem zostały rozkradzione.
Pod pretekstem remontu wywieziono gdzieś (podobno do MBL-u w Sanoku) resztę zachowanego wyposażenia.
Pod koniec lat siedemdziesiątych, w wyniku wieloletniego zamakania zgnił i rozpadł się węgieł łączący nawę z wschodnią ścianą południowego skrzydła transeptu.
Na wewnętrznych ścianach tego skrzydła pojawiły się już huby.
W 1979 r. cerkiew przekazana została parafii łacińskiej. W maju 1980 r. została rozebrana, a z budulca uzyskanego tą drogą wzniesiono kościół w Dwerniku. W miejscu po cerkwi stanął drewniany krzyż. Cerkwisko otacza wieniec lip.
Dzwonnica. Przy poprzedniej cerkwi stała dzwonnica drewniana, wkomponowana w ogrodzenie cmentarza cerkiewnego, usytuowana na zachód od świątyni. Powstała zapewne ok. 1800 r. W 1896 r. spłonęła wraz z cerkwią, a cztery dzwony spadły na ziemię.
Największy z nich "Urban", o średnicy ponad l m, polewany wodą pękł na pół.
Został naprawiony przez Jana Dziedzica, kowala z tartaku w Smolniku.
Kolejna dzwonnica, wzniesiona przy cerkwi z 1898 r., drewniana, na planie prostokąta, usytuowana na płd.-wsch. od cerkwi. Nie istnieje; zachowana betonowa podmurówka.
Cmentarz cerkiewny (po cerkwi z 1799 r.) znajduje się obecnie na terenie zbudowanej niedawno szkoły. Nagrobki nie zachowały się.
Cmentarz cerkiewny (po cerkwi z 1898 r.) nie był wykorzystywany do celów grzebalnych.
Cmentarz grzebalny, założony zapewne ok. l 785 r., położony na płd.-wsch. od ostatniej cerkwi, służył katolikom obu obrządków. Leży tu proboszcz Josyf Koteckij (1849-1919) budowniczy ostatniej cerkwi. Na cmentarzu znaleźć można również nagrobki z połowy XIX w.:
Zofii z Jakimowiczów Giebułtowiczowej (zm. 1862) i sędziego powiatowego sanockiego Hryhorija Ławrowskiego (1798-1866). Wszystkie stare nagrobki odnowiono siłami społecznymi w 1988 r.

Krywka
Cerkiew filialna pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Poprzednia, drewniana, wzniesiona w 1778 r. dzięki pomocy Adalberta Swirczyńskiego, ówczesnego właściciela wsi. Ostatnia, również drewniana, zbudowana w 1901 r. Była to jednokopułowa świątynia na planie podłużnym. Rozebrano ją w 1957 r.
Cmentarz cerkiewny zdewastowany, bez nagrobków.

Żurawin
Cerkiew filialna pw. Przemienienia Pańskiego O pierwotnej cerkwi brak wiadomości. Kolejna, drewniana, wzmiankowana w 1616 r., istniała do 1855 r. Następna, zbudowana w 1855 r., drewniana, kryta gontami. Zniszczona w czasie I wojny światowej. Ostatnia, również drewniana, wzniesiona w 1918 r. W 1945 r. cerkiew znalazła się w strefie przygranicznej przeznaczonej do wysiedlenia i została zburzona w 1957 lub 1958 r.
Mieszkańcy zdążyli jeszcze przenieść ruchome wyposażenie cerkwi do cerkwi w Dniestrzyku Dębowym.
Tam zaopiekował się nim i przechował do lat dziewięćdziesiątych ks. Stefan Drymała (zm. 1991 r.).
Dzwonnica nieznanej konstrukcji mieściła dwa dzwony. Jeden z nich zakopano w 1945 r. W 1989 r. dawni mieszkańcy wsi, mieszkający obecnie w okolicach Chersonia, odnaleźli dzwon i pozostawili na przechowanie w Boberce, a w 1992 r. zawieźli do siebie.

Polana
Cerkiew parafialna, pw. św. Mikołaja. Pierwotna wzmiankowana w 1533 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana w 1790 r. (?). Według miejscowej tradycji cerkiew ta została wzniesiona w XVI lub XVII w. jako rzymskokatolicka kaplica dworska. Pod koniec XVIII w. właściciel wsi oddał ją Rusinom w zamian za pomoc przy budowie nowego kościoła. Tak więc data 1790 dotyczyła by nie budowy a jedynie remontu lub ponownej konsekracji.
Do niedawna we wnętrzu cerkwi znajdowała się płyta nagrobna z XVII w. (zapewne członka rodziny Romerów, ówczesnych właścicieli wsi).
Obecność tej płyty potwierdzałaby miejscowy przekaz. Cerkiew została w 1922 r. odnowiona i powiększona (przedłużono nawę).
W 1937 r. polichromię ornamentalno-figuralną wykonał R. Konowalec. Po 1951 r. opuszczona. Przez pewien czas użytkowana jako magazyn zboża.
W tym czasie wyposażenie było rozkradane. W 1964 r. zachowana była jeszcze górna część ikonostasu.
Od 1969 r. świątynia użytkowana jako kościół rzymskokatolicki, początkowo filialny, a od 1982 r. parafialny.
We wnętrzu brak dawnego wyposażenia choć istniało ono jeszcze około 1970 r. W Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku zachowała się ikona św. Mikołaja. (XVII/XVI11 w.) z tutejszej cerkwi.
Dzwonnica drewniana, szkieletowa, na planie prostokąta, wzniesiona w 1922 r. Dzwon z 1974 r.
Cmentarz cerkiewny pozbawiony nagrobków.
Cmentarz grzebalny położony na wschód od cerkwi, zdewastowany. W latach osiemdziesiątych uporządkowany przez parafian. Zachowane dwa nagrobki i siedem krzyży nagrobnych.

Rosolin
Cerkiew filialna pw. św. Onufrego. Pierwotna wzmiankowana w 1580 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana w 1750 r. z fundacji ówczesnego właściciela wsi Onufrego Giebułtowskiego. Według miejscowej tradycji budynek cerkwi został zakupiony w okolicach Bandrowa, dlatego może być znacznie starszy.
Po 1951 r. świątynia opuszczona. W 1957 r. przeniesiono ją do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. We wnętrzu zachowane dawne wyposażenie z okresu budowy cerkwi - trzy ołtarze i polichromia.
Dzwonnica drewniana, parawanowa, w postaci trzech słupów nakrytych dwuspadowym daszkiem. Mieściła dwa dzwony, które obecnie znajdują się w Baryczy k. Brzozowa. W 1957 r. dzwonnicę przeniesiono do MBL w Sanoku.
Kostnica drewniana, zrębowa. Stała na cmentarzu. W 1962 r. została przeniesiona do MBL w Sanoku.
Cmentarz cerkiewny połączony z grzebalnym. Nagrobków brak. Zachowały się jedynie ziemne mogiły, krzyż nagrobny z rury żelaznej i żeliwny krzyż odłamany z nagrobka.

Rajskie
Cerkiew parafialna pw. św. Paraskewii. Pierwotna wzmiankowana w 1493 r. Ostatnia, murowana, zbudowana w latach 1872-1875. Była to dwudzielna świątynia z wieżą od zachodu, dachami kalenicowymi i baniastym hełmem na wieży. Odnowiona w 1898 r. Uszkodzona pociskami w 1944 r. Opuszczona po 1951 r. Całe wyposażenie zostało rozkradzione. W latach siedemdziesiątych popadła w ruinę.
Wysadzona w powietrze 24 marca 1980 r., wkrótce po wystąpieniu mieszkańców Rajskiego i Sawkowczyka o przekazanie jej na cele sakralne. Pozostały gruzy w miejscu po cerkwi oraz trzy kute, żelazne krzyże z dachu. Gruzy oczyszczono z zarośli w 1994 r. Cmentarz cerkiewny z dziesięcioma nagrobkami odnowionymi w 1994 r.

Horodek
Cerkiew filialna, pw. Męki Pańskiej, drewniana, zbudowana w 1790 lub 1846 r. Odnowiona w 1928 r. Zniszczona po 1945 r. Zachowana kamienna podmurówka cerkwi i fragmenty posadzki z piaskowcowych płyt. Cerkiew była trójdzielna, na planie podłużnym, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium.
Cmentarz cerkiewny połączony z grzebalnym. Zachowane cztery nagrobki.

Studenne
Cerkiew filialna pw. Narodzenia NMP. Pierwotna, drewniana, bardzo stara. W 1890 r. nie odprawiano w niej już nabożeństw gdyż groziła zawaleniem. Kolejna zbudowana w 1891 r., kryta blachą, z ikonostasem z 1905 r., spłonęła w czasie I wojny światowej. Następną, również drewnianą, wzniesiono w 1926 r. Zniszczono ją po 1945 r.
W okresie międzywojennym zwożono kamienie na budowę nowej cerkwi, ale nie rozpoczęto jej budowy. Kamienie leżą do dziś.
Cmentarz cerkiewny zdewastowany. Zachował się jeden meta krzyż nagrobny.
Kaplica pw. Nałożenia Ryzy MB, murowana, zbudowana w 1873 r. z fundacji miejscowego gospodarza Hryhorija Jawornyćkoho. Ulokowano ją nad cudownym źródłem, ok. 50 m na zach. od Sanu, w przysiółku Pod Tołstą. Pod koniec lat sześćdziesiątych stały jeszcze mury kaplicy. Obecnie widać jedynie ich pozostałości. Źródło zostało zniszczone w czasie budowy drogi nad Sanem.

Skorodne
Cerkiew parafialna pw. św. Paraskewii. Poprzednia, drewniana, z ikonostasem przemalowanym w 1821 r. przez Jana Hankiewicza. Ostatnia, również drewniana, zbudowana w 1838 r. Po 1951 r. użytkowana jako magazyn zboża. Zniszczona przez więźniów w 1972 r. (w tym czasie w Skorodnem był zakład karny).
Była to budowla jednoprzestrzenna, na planie prostokąta, kryta dachem kalenicowym, półszczytowym. Nad nawą miała pseudolatarnię na ośmiobocznym bębnie. Zachował się kuty krzyż wieńczący cerkiew.
We wnętrzu świątyni znajdował się cenny ikonostas pochodzący najprawdopodobniej z XVIII w. Uległ on zniszczeniu.
Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku posiada jedynie dwie ikony z tej cerkwi, obie pochodzące z XVIII W. Są to: Matka Boska Eleusa i Chrystus Nauczający. Wokół miejsca po cerkwi pozostał wieniec drzew. Część z nich została wycięta w latach osiemdziesiątych.
Cmentarz cerkiewny całkowicie zniszczony. Brak nagrobków. Cmentarz grzebalny, usytuowany na północ od cmentarnego, zdewastowany. W czasie istnienia tu PGR-u użytkowany jako pastwisko. Był również miejscem składowania obornika. Zachowały się dwa grobowce i cztery uszkodzone nagrobki. Jest tu również kilka współczesnych mogił.

Smolnik
Cerkiew parafialna pw. św. Michała Archanioła. Pierwotna wzmiankowana w 1589 r. Ta sama lub kolejna została spalona przez Tatarów w 1672 r. Uratowaną z pożaru cudowną ikonę Matki Bożej przeniesiono do Równi. Kolejną cerkiew wzniesiono po 1672 r.
Wszystkie te cerkwie stały na zach. skraju zabudowy wsi. Ostatnia, drewniana, zbudowana została w 1791 r. na nowym miejscu w centrum wsi; odnowiona w 1921 r. Po 1951 r. opuszczona. W 1969 r. wyremontowano dach (pokrycie gontem w miejsce blachy).
Od 1973 r. pełni rolę rzymskokatolickiego kościoła filialnego.
We wnętrzu, na wschodniej ścianie nawy, polichromia z końca XVIII w. - malowane zwieńczenie ikonostasu w formie kotary podtrzymywanej przez dwa anioły, na której dwanaście kartuszy z postaciami proroków.
Zachował się również obraz Wniebowzięcia Matki Boskiej, malowany na desce, z datą 1748. Dwie ikony z tutejszej cerkwi znajdują się w Muzeum Sztuki Ukraińskiej we Lwowie.
Jest to Zaśnięcie Matki Bożej (1547 r.) i Matka Boska Hodegetria (ok. 1547 r.).
Natomiast ikony Apostołów z rzędu Deesis (XVI w.) zobaczyć można w Dziale Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie. Wokół cerkwi wieniec starych drzew - lip i jesionów.
Dzwonnica drewniana, usytuowana na płd.-wsch. od cerkwi, rozebrana po 1951 r. Cmentarz cerkiewny bez nagrobków. Ogrodzony współczesnym parkanem ze sztachet. Cmentarz grzebalny, położony na wschód od cerkiewnego, zdewastowany. Zachowały się cztery nagrobki odnowione siłami społecznymi w 1988 r.

Stuposiany
Cerkiew filialna pw. Opieki Matki Boskiej. Pierwotna, drewniana, zbudowana w 1787 r. w południowej części istniejącego do dziś cmentarza.
Była to cerkiew typu bojkowskiego z dwukrotnie łamanymi, brogowymi zwieńczeniami. Po roku 1918 cerkiew, należąca pierwotnie do parafii w Ustrzykach Górnych, została przyłączona do parafii w Smolniku. Kolejna cerkiew, również drewniana, wzniesiona została w 1923 r. w nowym miejscu, oddalonym ok. 250 m na południe od poprzedniego. Zniszczona po 1945 r.
Cmentarz cerkiewny połączony z grzebalnym. Po wojnie było tu ok. sześćdziesięciu nagrobków. Większość z nich użyto w latach siedemdziesiątych do budowy szosy wiodącej do Tarnawy. Zachowało się kilka kamiennych płyt nagrobnych i siedem nagrobków odnowionych siłami społecznymi w 1991 r. Wśród nich nagrobek właściciela tutejszego majątku Marcelego Wisłockiego (1804-1887).

Telesnica Sanna
Cerkiew parafialna, pw. św. Wielkiego Męczennika Dymitra, murowana, zbudowana w 1828 r. Około 1875 r. prace malarskie w cerkwi prowadził Antoni Bogdański. Świątynię remontowano w 1904 r. Po 1951 r. opuszczona. Rozebrana pomiędzy rokiem 1955 a 1968. Obecnie miejsce po cerkwi pokryte jest wodami Zalewu Solińskiego.

Ustrzyki Górne
Cerkiew parafialna, pw. św. Michała Archanioła, drewniana, wzniesiona w 1765 r., zapewne na miejscu poprzedniej. Była to prawdopodobnie cerkiew typu bojkowskiego. Ostatnia, również drewniana, powstała w 1908 r. Odnowiono ją w 1926 r. Została zniszczona po 1945 r. W jej miejscu zbudowano w latach 1984-1986 murowany kościół rzymskokatolicki.
Dzwonnica połączona z kostnicą, drewniane. Nie istnieją. Cmentarz cerkiewny został zniszczony całkowicie podczas budowy nowego kościoła.
Kaplica grobowa Rittnerów, murowana, zbudowana między 1819 a 1843 rokiem. Usytuowana na zachód od cerkwi, na skraju cmentarza grzebalnego. Nie istnieje. Cmentarz grzebalny, usytuowany na wschód od cerkiewnego, został w znacznej części zniszczony podczas budowy kościoła. W latach 1992-1993 wzniesiono na jego obszarze okazały murowany dom katechetyczny. Nagrobki i mogiły nie zachowały się.

Bereżki
Cerkiew filialna, pw. Świątyni Matki Boskiej, drewniana, zbudowana w XVII lub XVIII w. Była budowlą dwudzielną. Kolejną świątynię wzniesiono w 1903 r. Zniszczona po 1945 r. Wokół miejsca po cerkwi rośnie kilka starych jesionów.
Cmentarz cerkiewny zniszczony, przez jego obszar przebiega szosa łącząca Ustrzyki Dolne z Ustrzykami Górnymi.

Wołosate
Cerkiew filialna, pw. św. Wielkiego Męczennika Dymitra. Jeszcze w 1785 r. istniała tu cerkiew parafialna wzmiankowana w 1676 r. Kolejna, drewniana, zbudowana została w 1837 r. Była to świątynia w typie cerkwi bojkowskich z łamanymi dachami Drogowymi. Spalona w 1946 r. Zachowała się podmurówka cerkwi i otaczający ją starodrzew. Cmentarz cerkiewny połączony z grzebalnym. Zdewastowany.
Zachowało się dziesięć nagrobków lub ich fragmenty. Ich renowację przeprowadzono siłami społecznymi w 1991 r. Cmentarz porośnięty starodrzewem, wśród którego króluje potężny jawor.

Zatwarnica
Cerkiew filialna pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja. Pierwotna wzmiankowana w 1588 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana w 1774 r. Parafia tutejsza została zlikwidowana zapewne na pocz. XIX w., a cerkiew przyłączono do parafii w Dwerniku. W lalach trzydziestych XX w. parafia w Zatwarnicy została ponownie erygowana. Nie miała jednak własnego proboszcza, dlatego też parafia zarządzał proboszcz z Chmielą.
Cerkiew została spalona razem z zabudowa wsi w 1946 r. Cmentarz cerkiewny pozbawiony nagrobków.
Cmentarz grzebalny, na płd.-zach. od cerkiewnego, z zachowanymi kilkoma nagrobkami odnowionymi siłami społecznymi w 1993 r.; otoczony starodrzewem.

na podstawie: Kryciński S.: "Cerkwie w Bieszczadach", Pruszków 1995