Bieszczadzkie cerkwie - część 2



DEKANAT LESKI
Granice dekanatu nie zmieniały się od dwudziestych lat XIX w. do okresu międzywojennego. Przez cały ten czas obejmował 14 parafii. Przed 1930 r. zlikwidowano dekanat olchowiecki, a należące do niego parafie w Czaszynie, Łukowem, Serednim Wielkim i Tarnawie Górnej zostały przyłączone do dekanatu leskiego. W tym samym czasie oddzielono od niego parafie w Krecowie, Leszczawie Górnej, Stefkowej i Tyrawie Solnej. Po tych zmianach, w granicach dekanatu znalazło się 15 parafii. W tym kształcie przetrwał aż do wysiedleń.
  • Bóbrka
    Cerkiew parafialna, pw. Nałożenia Ryzy NMP, drewniana, zbudowana w XVII w. W latach 1807-1815 była cerkwią filialną należącą do parafii w Myczkowcach. Rozebrano ją pod koniec lat trzydziestych. W 1937 r. rozpoczęto budowę nowej cerkwi.
    W 1939 r. została nakryta dachem i do 1947 r. odprawiano w niej nabożeństwa. Do 1957 r. użytkowana jako magazyn spółdzielni produkcyjnej.
    Później przez kilka lat użytkowana jako cerkiew prawosławna. W 1971 r. przejęta przez Kościół rzymsko katolicki. Remont i przebudowa trwały do 1973 r. Przed wojną, równolegle z budową cerkwi, trwało wznoszenie kościoła. Budowa nie została jednak ukończona. Po wojnie konstrukcja budynku uległa uszkodzeniu na skutek niewłaściwej eksploatacji pobliskiego kamieniołomu. W 1971 r. został on rozebrany, a uzyskany materiał wykorzystano do remontu cerkwi.
    Obecnie dawna cerkiew pełni funkcję parafialnego kościoła rzymskokatolickiego pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.

  • Myczkowce
    Cerkiew filialna pw. św. Grzegorza. Poprzednia, drewniana, do 1815 r. parafialna. Obecna murowana, zbudowana w 1911 r., a konsekrowana w 1913 r. Po 1947 r. opuszczona. W latach siedemdziesiątych przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. Od 1979 r. użytkowana jako kościół parafialny pw. Matki Bożej Częstochowskiej. Dawne wyposażenie nie zachowało się.
    Kaplica murowana, zbudowana wysiłkiem miejscowej gromady w 1858 r. jako wotum za zniesienie pańszczyzny. We wnętrzu obraz z wizerunkiem Chrystusa. Odprawiano w niej nabożeństwa, raz do roku, w dniu 3 maja. Nie istnieje.

  • Zwierzyn
    Cerkiew filialna, pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, murowana, zbudowana w XVIII w., do 1805 r. parafialna, odnowiona w 1936 r. Po 1947 r. opuszczona i zdewastowana. Wyposażenie zostało rozkradzione. Od 1971 r. pełni funkcję filialnego kościoła rzymskokatolickiego pw. św. Jana Chrzciciela.
    W cerkwi do 1922 r. znajdował się metalowy, emaliowany krzyż z l pół XIII w. wykonany w Limoges we Francji. Krzyż ten, według tradycji, został wydobyty ze studni (źródła) otoczonej kultem, a znajdującej się ok 700 m na południowy-wschód od cerkwi.
    Co roku, 14 września "na Wozdwyżenje" setki wiernych przybywały tu w uroczystej procesji, a ksiądz dokonywał poświęcenia źródła. Krzyż wydobyty ze studni znajduje się obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Przemyślu.

  • Czaszyn
    Cerkiew parafialna, pw. św. Mikołaja, wzmiankowana w 1761 r. Obecna murowana, zbudowana i konsekrowana w 1835 r. z fundacji Apolonii Łempkowskiej, ówczesnej właścicielki wsi. W okresie międzywojennym tutejsza parafia, w związku z likwidacją dekanatu olchowieckiego, została przyłączona do dekanatu leskiego.
    Po 1947 r. budynek cerkwi przejęty przez Kościół rzymskokatolicki. Gruntownie remontowany w 1954 i 1969 r. z zatarciem cech stylowych.
    Obecnie użytkowany jako rzymskokatolicki kościół parafialny. Ikonostas nie zachował się. Pozostał jedynie boczny ołtarz z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem (w nawie). Na stropie nawy polichromia z przedstawieniem Opieki Matki Bożej (Pokrow)

  • Lesko
    Cerkiew parafialna pw. Soboru Matki Bożej i św. Mikołaja.
    Pierwotna, drewniana, wzmiankowana w 1564 r. Przedostatnia cerkiew również drewniana. Ostatnia murowana, zbudowana w 1837 lub 1846 r., odnowiona w 1905 r. W trakcie wysiedleń do USRR Ukraińcy zabrali ze sobą większość wyposażenia. Po 1947 r. użytkowana jako magazyn. Rozebrana ok. 1960 r. W jej miejscu wystawiono budynek banku NBP W trakcie budowy podcięto korzenie sześćsetletniego dębu stojącego obok cerkwi, w wyniku czego drzewo uschło.
    Cmentarz cerkiewny otoczony był murem z cegły (od ulicy) i łamanego kamienia. Ogrodzenie nie zachowało się.

  • Jankowce
    Cerkiew filialna, pw. Opieki Matki Bożej, wzmiankowana w 1652 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana i konsekrowana w 1850 r. Zniszczona po 1947 r. W jej miejscu wybudowano w latach 1977-79 filialny kościół rzymskokatolicki.
    Cmentarz cerkiewny, usytuowany wokół kościoła, użytkowany obecnie. Zachowało się kilka starych nagrobków.

  • Posada Leska
    Cerkiew filialna pw. Narodzenia Matki Bożej. Pierwotna, drewniana, parafialna dla całego Leska, istniała już w 1511 r. Kolejna zbudowana w 1575 r. z drewna modrzewiowego.
    Ulokowana na wyniosłym wzgórzu pośród cmentarza użytkowanego do dziś. We wnętrzu znajdował się stary ikonostas o wielkiej wartości zabytkowej. Była tu również cudowna ikona Matki Bożej z Dzieciątkiem, która ukazała się dawno temu na cmentarzu, na pniu ściętego dębu. Pień ten zamurowany był w głównym ołtarzu.
    Do ikony pielgrzymowali mieszkańcy Galicji i Słowacji.
    W latach trzydziestych cerkiew była w złym stanie. W związku z tym rozprowadzano cegiełki na jej odbudowę. W 1937 r. wokół starej, rozpoczęto budowę nowej, dużo większej, murowanej cerkwi.
    Na żelbetowych fundamentach wzniesiono ściany do wysokości gzymsu głównego. Materiał pochodził z cegielni w Zasławiu. Wybuch wojny przerwał te prace. Starą drewnianą cerkiew rozebrano zaraz po wojnie, a w czasie wysiedleń Ukraińcy wywieźli cudowną ikonę do Stryja.
    Nie dokończona nowa cerkiew została wysadzona w powietrze w 1945 lub 1946 r. Do dziś zachowały się jej fundamenty porozrzucane siłą wybuchu. Obok miejsca po cerkwi, na wschód od niego, dwa stare dęby w wieku ok. 300 lat.
    Cmentarz grzebalny powstał przez rozszerzenie dawnego cmentarza cerkiewnego w 1784 r., gdy przeniesiono tu cmentarz rzymsko-katolicki.
    Od tego czasu istniał wspólny dla obydwu obrządków. Jest to główny cmentarz Leska użytkowany do dziś.

  • Weremień
    Cerkiew filialna, pw. Narodzenia Matki Bożej, drewniana, zbudowana i konsekrowana w 1850 r., po 1947 r. opuszczona i zdewastowana. Rozebrana w latach sześćdziesiątych. W miejscu po cerkwi powstała w 1980 r. prowizoryczna kaplica rzymskokatolicka zwieńczona krzyżem pochodzącym z cerkwi.
    Cmentarz cerkiewny, wokół miejsca po cerkwi, użytkowany współcześnie.

  • Leszczowate
    Cerkiew parafialna pw. św. Paraskewii. O pierwotnej brak wiadomości. Kolejna, drewniana, zbudowana w 1717 r. Następną, drewnianą wzniesiono ok. 1850 r. W 1861 r. staraniem Edmunda Kraińskiego powstała drewniana kaplica, dobudowana do północnej ściany cerkwi. Ostatnia cerkiew, również drewniana, zbudowana została w 1922 r.
    Odnowiona w 1937 r. i ozdobiona polichromią figuralną pędzla Wołoszyńskiego i Żołnira. Miała ikonostas składający się jedynie z dwóch ikon w osiemnastowiecznych ramach (MB z Dzieciątkiem i Chrystus Nauczający) oraz Diakońskich i Carskich Wrót (XIX w.). Nad ołtarzem głównym tradycyjne cyborium na czterech kolumnach. W nawie dwa dwukondygnacjowe ołtarze boczne. Po 1947 r. użytkowana jako filialny kościół rzymskokatolicki.
    Dziś z dawnego wyposażenia zachowały się: dwa ołtarze boczne (XVIII w.), carskie i diakońskie wrota (XIX w.), ikona Chrystusa Nauczającego w ramie (XVIII w.), ikona Ukrzyżowania ( 2 poł. XVII w.), ikony św. Mikołaja i MB z Dzieciątkiem (obie XIX w.).
    Dzwonnica drewniana, na planie kwadratu, nakryta dachem namiotowym, zbudowana zapewne ok. pół. XIX w. Dzwon z XVI w. z napisem łacińskim.
    Kostnica drewniana, zrębowa, na planie prostokąta, kryta gontem. Nie istnieje. Cmentarz cerkiewny pozbawiony dawnego ogrodzenia i sztucznie podzielony nowym ogrodzeniem. Przy północnej ścianie babińca grobowiec Edmunda Kraińskiego (1804-1887). Cmentarz jest obecnie użytkowany.

  • Łukowe
    Cerkiew parafialna pw. św. Dymitra. Poprzednia wzmiankowana w 1761 r. Ostatnia murowana, zbudowana w 1828 r. z fundacji Truskolaskich, ówczesnych właścicieli wsi. Ozdobiona nowym ikonostasem i ołtarzem w 1864 r. Odnowiona w 1927 r.
    W okresie międzywojennym tutejsza parafia, w związku z likwidacją dekanatu olchowieckiego, została przyłączona do dekanatu leskiego. Po 1947 r. użytkowana jako kościół rzymskokatolicki, od 1970 r. parafialny pw. Matki Bożej Królowej Polski. Z dawnego wyposażenia zachował się obraz MB z Dzieciątkiem (XVII w., przemalowany XX w.) i feretron (XIX w.).
    Dzwonnica-brama murowana z kamienia, na planie prostokąta, zbudowana XIX w. Górna część niedawno przebudowana.
    Cmentarz cerkiewny otoczony nowym ogrodzeniem - żelazną kratą na murowanych słupkach. Nagrobki nie zachowały się.

  • Monasterzec
    Cerkiew parafialna pw. Przemienienia Pańskiego. Poprzednia wzmiankowana w 1761 r. Obecna drewniana, zbudowana w 1818, a konsekrowana w 1820 r. Odnowiona i przebudowana w latach 1932-1935 r.
    Dodano wtedy osmioboczny bęben nad nawą i prawdopodobnie wieżę od zachodu. Po 1947 r. nie użytkowana mimo prób zajęcia jej przez wiernych obrządku łacińskiego. Jeszcze w 1955 r. w jej wnętrzu znajdował się ikonostas, ołtarz główny, dwa ołtarze boczne - wszystko z początku XIX w. W 1959 r. tego wyposażenia już nie było.
    W latach sześćdziesiątych służyła jako magazyn jabłek.
    Od 1968 r. użytkowana jako filialny kościół rzymskokatolicki należący do parafii w Bezmiechowej. Remontowana w 1969 r. Podczas remontu usunięto bardzo zniszczoną polichromię wnętrza malowaną na płóciennym podkładzie. Po południowej i wschodniej stronie cerkwi zachowany starodrzew.
    Cmentarz cerkiewny otoczony niskim, kamiennym murkiem, z którego pozostała tylko wschodnia część.
    Cmentarz grzebalny, po drugiej stronie drogi, na wschód od cerkwi. W centrum murowana kaplica cmentarna, oraz nagrobek proboszcza ks. Seweryna Dobrjanśkiego (1857-1825).
    Cerkiew monasterska, pw. Soboru Matki Bożej, drewniana, stała do 1875 r. na górnym, wschodnim końcu wsi. W jej miejscu postawiono kaplicę, a potem krzyż, który zachował się do dziś. Nieznane są daty założenia i kasaty tego monastyru.

  • Bezmiechowa
    Cerkiew filialna pw. Narodzenia Matki Bożej. Poprzednia wzmiankowana w 1761 r. Obecna, drewniana, zbudowana w 1830 r. Odnowiona w 1937 r. Po 1947 r. opuszczona. Od 1968 r. pełni funkcję rzymskokatolickiego kościoła parafialnego. Od południowej strony kilka starych drzew.

  • Paszowa
    Cerkiew parafialna pw. Soboru Matki Bożej. Parafię erygowano po 1930 r. Do tej pory cerkiew była filią parafii w Tyrawie Wołoskiej. Poprzednia cerkiew wzniesiona jako filialna w 1642 r. Obecna, drewniana, zbudowana w końcu XVIII w.
    Gruntownie odnowiona w 1902 i konsekrowana w 1905 r. Po 1947 r. użytkowana jako filialny kościół rzymskokatolicki. Zachował się niemal kompletny ikonostas (brak kilku prazdników) malowany zapewne ok. 1902 r. przez Włodzimierza Pawlikowskiego. Ozdobą cerkwi jest barokowy ołtarz główny (l ćw. XVIII w.) z obrazem przedstawiającym Zesłanie Ducha Świętego. Wnętrze pokryte iluzjonistyczną i figuralną polichromią.
    W Dziale Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie znajduje się ikona Pantokratora z XVIII w., oraz pięć obrazów z 1902 r.
    Cmentarz cerkiewny z kilkoma nagrobkami, bez ogrodzenia. Cmentarz grzebalny połączony z cerkiewnym, położony na południe i wschód od niego. Zachowało się kilkanaście starych nagrobków, głównie w formie żeliwnych krzyży.

  • Postołów
    Cerkiew parafialna, pw. Narodzenia Matki Bożej, drewniana, zbudowana i konsekrowana w 1879 r. Ikonostas malował Michał Bogdański przed 1895 r. W latach 1902-1903 prace malarskie we wnętrzu cerkwi prowadził Antoni Bogdański. Świątynia odnowiona w 1909 r. Po 1947 r. podjęto nieudaną próbę użytkowania jej jako kościół rzymskokatolicki. Rozebrana ok. 1960 r. Widoczne siady podmurówki.
    Cmentarz cerkiewny zdewastowany, z ruiną murowanej kapliczki na północ od miejsca po cerkwi.

  • Serednica
    Cerkiew parafialna, pw. Opieki Matki Bożej, drewniana, zbudowana w 1785 r. na miejscu starszej. Odnowiona w 1891 r. Przedsionek od zachodu i południową zakrystię dodano w 1900 r. W 1907 r. ikonostas malował O. Pawlikowski. Po 1947 r. opuszczona i zdewastowana.
    Zerwanie daszku okapowego przy południowej ścianie nawy spowodowało przegnicie i wypadnięcie jej dolnych belek.
    Na początku lat osiemdziesiątych w cerkwi znajdowała się jedynie zdekompletowana rama ikonostasu.
    Na ścianach nawy widać było ślady po ołtarzach bocznych.
    Na stropie polichromia: w prezbiterium - Św. Trójca, w nawie - Przemienienie Pańskie, w babińcu - Zwiastowanie. W 1984 r. świątynia została rozebrana i przewieziona do Rozdziela k. Gorlic.
    Po starannej rekonstrukcji służy wiernym obrządku greckokatolickiego. Na cerkwisku w Serednicy pozostał wieniec starych drzew.
    Cmentarz cerkiewny zdewastowany. Zachował się nagrobek żony proboszcza Zofii z Ładyżyńskich Połoszynowiczowej (1844-1914) usytuowany dawniej przy północnej ścianie babińca.

  • Dźwiniacz Dolny
    Cerkiew filialna, pw. św. Paraskewii, drewniana, zbudowana w 1815 lub 1880 r. Odnowiona w 1908 r. W tym czasie ikonostas malował R Pawlikowski. Rozebrana po 1947 r. Jeszcze w 1828 r. w Dźwiniaczu istniała parafia należąca do dekanatu ustrzyckiego. Uległa ona likwidacji przed rokiem 1879, a tutejsza cerkiew stała się filią parafii w Serednicy należącej do dekanatu leskiego.

  • Serednie Wielkie
    Cerkiew parafialna, pw. św. Paraskewii, murowana, zbudowana w 1810 r. W 1902 r. ikonostas malował Roman Isajczyk, tutejszy proboszcz. Konsekrowana w 1907 r. W okresie międzywojennym parafia, w związku z likwidacją dekanatu olchowieckiego, została przyłączona do dekanatu leskiego. Po 1947 r. opuszczona i zdewastowana. Obecnie w ruinie.

  • Choceń
    Cerkiew filialna, pw. Opieki Matki Bożej, drewniana, zbudowana w 1870 r. Ikonostas malował Pawlikowski z Krywego k. Cisnej. Cerkiew odnowiono w 1900 r. Po 1947 r. rozebrano. Zachowała się czytelna podmurówka. Cerkiew była trójdzielna z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Miała następujące wymiary: babiniec - 5 x 5 m; nawa - 8,3 x 7 m; prezbiterium - 5 x 5 m.
    Dzwonnica drewniana, na planie kwadratu (4 x 4 m), usytuowana na osi cerkwi, na zachód od niej w odległości 8 m. Nie istnieje. Zachowana czytelna podmurówka. Cmentarz cerkiewny ze śladami mogił ziemnych. Nagrobków i ogrodzenia brak. Cmentarz grzebalny, dotyka od południa do cmentarza cerkiewnego. Zachowane jedynie mogiły ziemne.

  • Tarnawa Górna
    Cerkiew parafialna pw. Zaśnięcia Matki Bożej. Pierwotna zbudowana w 1537 r. Kolejna, drewniana, wzmiankowana w 1734 r. Cerkwie te stały na górce, w miejscu cmentarza użytkowanego do dziś. Obecna cerkiew, murowana, zbudowana w 1817 r. z fundacji Truskolaskich, ówczesnych właścicieli wsi. Konsekrowana w tym samym roku. Usytuowana w nowym miejscu, przy drodze przez wieś. Odnowiona w 1935 r.
    W okresie międzywojennym tutejsza parafia, w związku z likwidacją dekanatu olchowieckiego, została przyłączona do dekanatu leskiego. Po 1947 r. cerkiew opuszczona. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych oficjalnie stanowiła składnicę Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, choć wydaje się, że w ogóle przez MBL użytkowana nie była.
    Obecnie w stanie daleko posuniętej dewastacji i z częściowo zniszczonymi dachami. Wnętrze całkowicie ogołocone z wyposażenia. W 1994 r. rozpoczęto remont wieży.

  • Olchowa
    Cerkiew filialna pw. Soboru Matki Bożej. Poprzednia, drewniana, została rozebrana w 1821 r. Obecna, murowana, zbudowana w 1840, 1865 lub 1887 r. Po 1947 r. opuszczona. Dziś całkowicie zdewastowana, pozbawiona wyposażenia i podłogi. Zachodnia ściana odchyla się od pionu. Przy cerkwi, od zachodu i północy, stare lipy.
    Cmentarz cerkiewny, zdewastowany, z jednym współczesnym krzyżem nagrobnym.

  • Wielopole
    Cerkiew i pustelnia stały w tym miejscu, według tradycji, już w 1343 r. kiedy to zobaczył je Kazimierz Wielki jadący na Ruś. Cerkiew miał wybudować mieszkający tu pustelnik. Według zachowanych dokumentów pierwszą cerkiew wzniesiono w 1482 r. Ponoć stała aż do 1865 r., kiedy to rozebrano ją z powodu starości.
    Cerkiew filialna, pw. św. Michała Archanioła, drewniana, zbudowana w 1865 r. na miejscu poprzedniej. Obecną cerkiew murowaną, zbudowano tuż przed II wojną światową (w 1938 r. była jeszcze w budowie) i nie wykończono (m.in. brak zewnętrznych tynków). Po 1947 r. nie użytkowana. W latach sześćdziesiątych znalazła się w rękach nielicznych tu wyznawców prawosławia.
    W cerkwi odprawiano kilka nabożeństw rocznie. W 1991 r. oddana grekokatolikom. Cerkiew odnowiono i otynkowano. Otaczają wieniec starych drzew.

  • Tyrawa Wołoska
    Cerkiew parafialna pw. św. Paraskewii. Pierwotna wzmiankowana w 1471 r. Przedostatnia, drewniana, rozebrana(?) między rokiem 1879 a 1890. Zanim powstała nowa cerkiew nabożeństwa greckokatolickie odprawiano w miejscowym kościele. Ostatnia cerkiew murowana, zbudowana w 1900 r., a konsekrowana w 1903 r.
    W tym samym roku ikonostas malował Włodzimierz Pawlikowski ze Średniej Wsi.
    Świątynia odnowiona w 1936 r. Uszkodzona pociskami w 1944 r. - nabożeństwa odprawiano w bocznej nawie. Rozebrana po 1947 r. Z materiału po świątyni zbudowano magazyn istniejący do dziś. W miejscu po cerkwi pozostały gruzy sięgające wysokości 1,5 m. i schody przed głównymi drzwiami.
    Cmentarz cerkiewny, zdewastowany i zarośnięty krzakami. Nagrobki nie zachowały się. Cmentarz grzebalny, w bezpośrednim sąsiedztwie cmentarza cerkiewnego, na wschód od niego. Zachowało się kilka nagrobków.

  • Rakowa
    Cerkiew filialna pw. Narodzenia Matki Bożej. Pierwotna wzmiankowana jako parafialna w 1510 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana w XVIII w. W 1894 r. obrazy do ikonostasu namalował Zygmunt Bogdański. Odnowiona i powtórnie konsekrowana w 1900 r. Odnowiona w 1937 r. Po 1947 r. użytkowana jako filialny kościół rzymskokatolicki. Zachował się kompletny ikonostas.
    Zobaczyć też można interesujący feretron z rzeźbą św. Mikołaja (l pół. XVII w.) pochodzący z kościoła w Tyrawie Wołoskiej. Na wieży dzwony: z 1680 r. z napisem ruskim, z 1715 r. fundacji cześnika kijowskiego Jana Franciszka Konarskiego.
    W Muzeum Narodowym w Przemyślu znajdują się ikony Deesis (XVIII w.), św. Mikołaj(XVIII w.) oraz krzyż procesyjny (XVIII w.), wszystkie z tutejszej cerkwi.

  • Uherce Mineralne
    Cerkiew parafialna pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela. Pierwotna wzmiankowana w 1530 r. Kolejna wzniesiona w 1586 r. Ostatnia, drewniana, zbudowana i konsekrowana w 1834 r. Odnowiona w 1899 r. Rozebrana po 1947 r.
    Podmurówka nieczytelna.
    W Muzeum Narodowym w Przemyślu znajduje się Mandylion (XVI/XVII w.) z tutejszej cerkwi.
    Cmentarz cerkiewny, z zachowanymi czterema nagrobkami, po części zdewastowanymi. Wśród nich nagrobki: ks. Hryhoryja Makara i jego żony (z lat trzydziestych); Olgi Fukańczyk (1907-1956) - żony ks. Hryhoryja Fukańczyka. W południowo-zachodniej części cmentarza trzy stare lipy.

  • Orelec
    Cerkiew filialna, pw. Narodzenia św. Anny, drewniana zbudowana i konsekrowana w 1759 r. Według tradycji świątynia ta pierwotnie służyła jako kościół w Uhercach (zb. XVI w.), a w 1759 r. została przeniesiona do Orelca w związku z budową nowego, murowanego kościoła.
    Odnowiona w 1933 r. Po 1947 r. nieużytkowana. W 1963 r. we wnętrzu były jeszcze: ikonostas, ołtarz główny i dwa ołtarze boczne. W 1967 r. przejęta przez łacińską parafię w Uhercach. Po gruntownym remoncie pełni od 1969 r. funkcję kościoła filialnego.
    Dawne wyposażenie nie zachowało się.
    Otoczona wieńcem starych drzew. W Dziale Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie znajdują się osiemnastowieczne figury aniołów z ołtarza, płaskorzeźba Boga Ojca i figura św. Jana Nepomucena z XIX w.
    Dzwonnica drewniana, na planie kwadratu, nakryta dachem namiotowym. Usytuowana na osi cerkwi, na zachód od niej.

  • Rudenka
    Cerkiew filialna, pw. Soboru Matki Bożej, drewniana, zbudowana i konsekrowana w 1843 r. Po 1947 r. użytkowana m.in. jako magazyn zboża. Około 1970 r. zachowany był jeszcze kompletny ikonostas (XIX w.) oraz kilka starszych ikon (XVII-XVIII w.). W 1971 r. świątynia przekazana w użytkowanie łacińskiej parafii w Uhercach z przeznaczeniem na kościół filialny pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy.
    Wyposażenie zostało w większości skradzione w 1976 r.
    Ostatnie trzy ikony zostały sprzedane Muzeum Historycznemu w Sanoku.
    Ikonostas pozbawiony ikon został przecięty na trzy części, z których środkową przesunięto w głąb prezbiterium i ustawione ok. 1,5 m od jego tylnej ściany. Powstała w ten sposób niewielka zakrystia. Na stropie nawy polichromia z przedstawieniem św. Trójcy (XIX w.).
    W Dziale Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie znajduje się ikona Pantokratora (XVIII w.), feretron i chorągiew z XIX w.
    Cmentarz cerkiewny, pozbawiony nagrobków i ogrodzenia, otoczony starymi lipami.

  • Wańkowa
    Cerkiew parafialna pw. św. Paraskewii. Parafie erygowano w 1587 r., ale cerkiew prawdopodobnie już istniała, gdyż wieś lokowano przed 1489 r. Ostatnia drewniana świątynia została zbudowana i konsekrowana w 1792 r. Była to cerkiew z modrzewia, trójdzielna, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, węgłowana na obłap, z podwaliną osłoniętą fartuchem, dachem jednokalenicowym zwieńczonym niską ośmioboczną wieżyczką.
    Od zachodu dach zakończony był szczytem z daszkiem pulpitowym.
    Portal główny wycięty był w ośli grzbiet ozdobiony napisem fundacyjnym i datą. Cerkiew miała wymiary: babiniec - 5,6 x 5,4 m; nawa - 7,4 x 7 m; prezbiterium - 5,3 x 5 m, zakrystia - 3 x 3 m. Cerkiew odnowiono w 1932 r. Po 1947 r. opuszczona.
    Później przebudowana z przeznaczeniem na magazyn. W trakcie przebudowy rozebrano prezbiterium i zakrystię, obniżono dach, z wewnątrz zbudowano dodatkowy strop wsparty na słupach. Rozebrana w 1963 lub 1976 r. Zachował się kuty, żelazny krzyż z hełmu wieńczącego cerkiew.
    Dzwonnica drewniana, na planie kwadratu, o konstrukcji szkieletowej, nakryta dachem brogowym, zbudowana w XVIII w. Usytuowana na osi cerkwi, na zachód od niej. Cmentarz cerkiewny z zachowanymi czterema nagrobkami z końca XIX i pocz. XX w. Wśród nich nagrobek ks. Wasyla Mysyka (1861-1927) tutejszego proboszcza i dziekana leskiego. Po rozebraniu cerkwi urządzono na cmentarzu plac zabaw dla dzieci.

  • Ropienka
    Cerkiew filialna, pw. Narodzenia Matki Bożej, drewniana, zbudowana w 1726 lub 1808 r. Wieża prawdopodobnie dobudowana w k. XIX w. Cerkiew odnowiono w 1937 r. Po 1947 r. opuszczona i zdewastowana. Wyposażenie zostało zniszczone i rozkradzione. Jeszcze w 1959 r. fragmenty rozebranego ikonostasu leżały w nawie i na strychu. W 1986 r. rozebrana i przeniesiona do Wańkowej, gdzie została wiernie zrekonstruowana z przeznaczeniem na filialny kościół rzymskokatolicki.
    Cmentarz cerkiewny połączony z cmentarzem grzebalnym użytkowanym do dziś.

  • Zawadka
    Cerkiew parafialna, pw. św. Paraskewii, drewniana (z modrzewia), zbudowana w 1835 lub 1838 r. Była to świątynia wzniesiona na planie podłużnym, nakryta kalenicowym dachem i zwieńczona baniastym hełmem. Po 1947 r. nie użytkowana.
    Rozebrana w 1951 r.
    Rozbiórkę nadzorowali funkcjonariusze UB, którzy najpierw wynieśli ikony i sprzęty liturgiczne by spalić je przed cerkwią.
    Ponoć ocalała jedna ikona - Ostatnia Wieczerza - znajdująca się obecnie w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie.
    Materiał rozbiórkowy w części zużyto na opał, a w części zgnił.
    Zachowały się ślady podmurówki, kuty żelazny krzyż z dachu, oraz kamienna chrzcielnica z datą 1866.
    Cmentarz cerkiewny połączony z cmentarzem grzebalnym, na którym zachowało się kilka nagrobków. Wśród nich nagrobek ks. Joanasija Wenhrynowycza (1834-1912) i jego żony Pauliny z Ładyżyńskich (1844-1897).

  • Rozpucie
    Cerkiew filialna pw. Soboru Matki Bożej. Poprzednia wzniesiona w 1740 r. z fundacji Mikołaja Niesiołowskiego. Ostatnia, drewniana, zbudowana w 1865 r. Po 1947 r. opuszczona i zdewastowana. Wyposażenie rozkradziono.
    W 1968 r. stał jeszcze ikonostas z większością ikon. W 1979 r. ikon już nie było. W latach sześćdziesiątych zawaliło się zwieńczenie wieży a w siedemdziesiątych runęły jej ściany.
    Cerkiew rozebrano w lutym 1980 r. na polecenie Urzędu Gminnego w Tyrawie Wołoskiej. Materiał z rozbiórki pozostawiono na miejscu.
    Cmentarz cerkiewny, zdewastowany, porośnięty starodrzewem.

  • Stańkowa
    Cerkiew filialna pw. Soboru Matki Bożej. Pierwotna wzmiankowana w 1526 r. jako parafialna. W XIX i XX w. byty fu cerkwie filialne. Ostatnia, drewniana, zbudowana w 1885 lub 1888 r. Miała bryłę zbliżoną do cerkwi w Rozpuciu. Po 1947 r. opuszczona. Rozebrana w latach pięćdziesiątych. Materiału użyto do budowy sklepu w Ropience.
    Zachowały się trzy kute, żelazne krzyże pochodzące z dachu cerkwi.
    Cmentarz cerkiewny połączony z cmentarzem grzebalnym użytkowanym do dziś. Zachowało się kilka starych nagrobków.
  • na podstawie: Kryciński S.: "Cerkwie w Bieszczadach", Pruszków 1995

    (c) Wirtualne Bieszczady 1999 - 2000